Money9: ક્રેડિટ સ્કોર અને ક્રેડિટ રિપોર્ટ આજના સમયમાં ખૂબ જ જરૂરી છે… પછી તે પર્સનલ લોન હોય, કાર લોન હોય કે હોમ લોન હોય… દરેક જગ્યાએ તેની જરૂર પડે છે. બેંકો તમારા ક્રેડિટ સ્કોર અને ક્રેડિટ રિપોર્ટના આધારે નક્કી કરે છે કે તમને લોન કે ક્રેડિટ કાર્ડ આપવું જોઇએ કે નહીં..ક્રેડિટ રિપોર્ટમાં નેગેટિવ ઇન્ફોર્મેશનને કારણે લોન મેળવવી મુશ્કેલ બની જાય છે…આજે અમે આ અંગે વાત કરીશું અને જણાવીશું કે નેગેટિવ ઇન્ફોર્મેશન કેટલા સમય સુધી તમારા ક્રેડિટ રિપોર્ટ પર રહે છે?
સૌ પ્રથમ જાણીએ કે ક્રેડિટ સ્કોર અને ક્રેડિટ રિપોર્ટ શું હોય છે? ક્રેડિટ સ્કોર એ ત્રણ-ડિજિટનો એક નંબર છે જે તમારી ક્રેડિટ વર્ધીનેસ એટલે કે લોન ચૂકવવાની ક્ષમતાને દર્શાવે છે..જ્યારે ક્રેડિટ રિપોર્ટ એ તમારા નાણાકીય આંકડાઓની વિગતોનું સરવૈયું છે. જે તમારી ક્રેડિટ હિસ્ટ્રી, બાકી દેવા, ક્રેડિટ કાર્ડનો ઉપયોગ, લોન ચૂકવવા બાબતે તમારો ટ્રેક રેકોર્ડ વગેરે માહિતી દર્શાવે છે. ક્રેડિટ સ્કોર જનરેટ કરવા માટે ક્રેડિટ બ્યૂરો તમારા ક્રેડિટ રિપોર્ટનો ઉપયોગ કરે છે.
ટ્રાન્સયુનિયન CIBIL, ઇક્વિફેક્સ, એક્સપીરિયન જેવા અલગ-અલગ ક્રેડિટ બ્યુરો પોત-પોતાનો ક્રેડિટ સ્કોર તૈયાર કરે છે…TransUnion CIBIL નો CIBIL સ્કોર સૌથી વધુ એક્સેપ્ટ કરવામાં આવે છે…CIBIL સ્કોર 300 થી 900 ની વચ્ચે હોય છે. જ્યારે ઇક્વિફેક્સ અને એક્સપીરિયનમાં, ક્રેડિટ સ્કોરનો માપદંડ 300 થી 850 ની વચ્ચે હોય છે. સામાન્ય રીતે, 700 થી ઉપરનો CIBIL સ્કોર સારો માનવામાં આવે છે. ઘણી બેંકો 750 થી ઉપરના સ્કોરને સારો માને છે.
જ્યારે તમે બેંકમાં લોન અથવા ક્રેડિટ કાર્ડ માટે અરજી કરો છો, ત્યારે બેંક ક્રેડિટ બ્યુરો પાસેથી તમારો ક્રેડિટ રિપોર્ટ અને ક્રેડિટ સ્કોર માંગે છે. ક્રેડિટ રિપોર્ટથી બેંકને એ સમજવામાં મદદ મળે છે તમારી પાસે કેટલી લોન અથવા ક્રેડિટ કાર્ડ છે…તેનું પેમેન્ટ સમયસર થઇ રહ્યું છે કે નહીં…જો જૂની લોનના હપ્તા ભરવામાં વિલંબ થાય છે, કોઈ બાકી સેટલ કરવામાં આવે છે તો આ નેગેટિવ ઇન્ફર્મેશન લાંબા સમય સુધી ક્રેડિટ રિપોર્ટમાં નોંધાઇ જાય છે. હવે એ જાણીએ કે રિપોર્ટમાં રહેલી આ નેગેટિવ ઇન્ફર્મેશનને દૂર કરવામાં કેટલો સમય લાગે છે.
સામાન્ય રીતે નેગેટિવ ઇન્ફર્મેશન તમારા ક્રેડિટ રિપોર્ટમાં 7 વર્ષ સુધી રહે છે. જો કે, નેગેટિવ ઇન્ફર્મેશન કેવા પ્રકારની છે..તેના આધારે આ સમયગાળો ટૂંકો અથવા લાંબો હોઈ શકે છે.
ધારો કે તમે કોઈ પેમેન્ટ કરવામાં મોડું કર્યું એટલે કે ડ્યૂ ડેટ સુધી પેમેન્ટ ન કરી શક્યા તો આ માહિતી 7 વર્ષ માટે તમારા CIBIL સહિત અન્ય ક્રેડિટ રિપોર્ટમાં રજિસ્ટર થઇ જાય છે… ક્રેડિટ બ્યુરો ઇક્વિફેક્સ અનુસાર, લેટ પેમેન્ટની માહિતી જુની રકમની ચૂકવણી કર્યા બાદ પણ રિપોર્ટમાં દેખાતી રહે છે.
તેવી જ રીતે, જો તમે લોન અથવા ક્રેડિટ કાર્ડની ચૂકવણીમાં ડિફોલ્ટ કર્યું છે તો આ વાતની માહિતી પણ પ્રથમ ડિફોલ્ટની તારીખથી 7 વર્ષ સુધી તમારા ક્રેડિટ રિપોર્ટમાં દેખાય છે. આ જ રીતે, સંપૂર્ણ બાકી રકમની ચૂકવણી ન કરીને લોન સેટલ કરવાની માહિતી પણ 7 વર્ષ સુધી રિપોર્ટમાં નોંધાયેલી રહે છે.
નાદારી અને કોર્ટના ચુકાદા જેવી માહિતીની વાત કરીએ તો તે પણ CIBIL રિપોર્ટમાં સાત વર્ષ સુધી રહે છે… ક્રેડિટ બ્યુરો ઇક્વિફેક્સની વેબસાઇટ અનુસાર, નાદારી સંબંધિત માહિતી તમારા ઇક્વિફેક્સ ક્રેડિટ રિપોર્ટમાં 7 થી 10 વર્ષ સુધી રહે છે… તે નાદારીના પ્રકાર પર નિર્ભર કરે છે.
જ્યારે તમે નવી લોન માટે અરજી કરો છો, બેંક તમારો ક્રેડિટ રિપોર્ટ ક્રેડિટ બ્યુરો પાસેથી માંગે છે…આને હાર્ડ ઇન્ક્વાયરી માનવામાં આવે છે…હાર્ડ ઇન્ક્વાયરી તમારા ક્રેડિટ રિપોર્ટમાં 2 વર્ષ સુધી રહે છે…જોકે, તેની નેગેટિવ અસર તમારા ક્રેડિટ સ્કોર પર એક વર્ષ માટે રહે છે.
લેટ પેમેન્ટ કે ડિફોલ્ટ જેવી નેગેટિવ માહિતી ભલે લાંબા સમય સુધી ક્રેડિટ રિપોર્ટમાં રહેતી હોય પરંતુ ક્રેડિટ રિપોર્ટમાં તેની અસર સમયની સાથે ઘટતી જાય છે. પરંતુ જેવો તમે પોઝિટિવ ક્રેડિટ બિહેવિયર એટલે કે ટાઇમલી પેમેન્ટ, ફુલ પેમેન્ટ અને લોનનો જવાબદારીથી ઉપયોગ કરવા લાગી જાઓ છો, ધીમે ધીમે તમારો ક્રેડિટ સ્કોર સુધરવા લાગે છે. ક્રેડિટ સ્કોર સારો હોય, તો ગ્રાહકોને ઓછા વ્યાજ દરનો લાભ પણ મળે છે… લોન આપતા પહેલા બેંકો જે ફેક્ટર્સ ધ્યાનમાં લે છે તેમાંથી એક ક્રેડિટ સ્કોર અને ક્રેડિટ રિપોર્ટ પણ છે. CIBILની વેબસાઇટ Cibil.com પર જઇને તમે ફ્રીમાં સિબિલ સ્કોર ચેક કરી શકો છો અને ક્રેડિટ રિપોર્ટ મફતમાં ડાઉનલોડ કરી શકો છો.
પર્સનલ ફાઇનાન્સ અંગે લેટેસ્ટ અપડેટ મેળવવા માટે Money9 App ડાઉનલોડ કરો