Money9: વર્ષ 2023 ના ચોથા ક્વાર્ટરમાં વોલ્યુમમાં 6.4 ટકાના વધારાને કારણે, fast moving consumer goods એટલે કે FMCG ઇન્ડસ્ટ્રીની વેલ્યૂમાં 6 ટકાનો વધારો થયો છે. નીલસનના એક અહેવાલ મુજબ, વોલ્યુમમાં વધારાને કારણે, દેશના ઘણા વિસ્તારોમાં વપરાશ વધવાનો સંકેત છે. જે રાષ્ટ્રીય સ્તરે FMCG પ્રોડકટ્સની મજબૂત માંગને દર્શાવે છે…પરંતુ આ સમયગાળા દરમિયાન, ગ્રામિણ વિસ્તારોમાં ત્રિમાસિક ગાળાના આધારે વપરાશમાં થોડા ઘટાડા સાથે વોલ્યુમ ગ્રોથમાં સુસ્તી છે.. એફએમસીજી કંપનીઓએ પણ ગ્રામીણ માંગમાં સતત નરમાઈ તરફ ઈશારો કર્યો છે… તો છેવટે એફએમસીજી કંપનીઓને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાંથી ભવિષ્યમાં કેવા પ્રકારની માંગની અપેક્ષા છે? હવે આ ક્ષેત્રો માટે FMCG કંપનીઓની રણનીતિ શું હશે? અને આ સેક્ટરની કંપનીઓમાં કેવી સ્ટ્રેટેજી હોવી જોઈએ? આવો સમજીએ…
FMCG એ ભારતીય અર્થવ્યવસ્થામાં ચોથું સૌથી મોટું સેક્ટર છે…આ સેક્ટરમાં 3 મુખ્ય સેગમેન્ટ્સ છે…Food and beverages જેનો સેક્ટરમાં 19 ટકા હિસ્સો છે, હેલ્થકેરની પાસે 31 ટકા, જ્યારે household and personal careની પાસે બાકીનો 50 ટકા હિસ્સો છે. શહેરી વિસ્તારોમાંથી સેક્ટરની આવકનો 55 ટકા અને ગ્રામીણ વિસ્તારોમાંથી 45 ટકા હિસ્સો આવે છે. 45 ટકા હિસ્સાવાળા ગ્રામીણ વિસ્તારોમાંથી FMCG કંપનીઓને હવે સારી ડિમાન્ડની આશા નથી. કારણ કે કોમોડિટી કિંમતોમાં ઘટાડો અને જીડીપી ગ્રોથમાં વધારા છતાં, FY24ના ત્રીજા ક્વાર્ટરમાં મોટાભાગની FMCG કંપનીઓનો આવક ગ્રોથ ધીમો પડ્યો છે.
જો કે, જે રીતે સરકાર દ્વારા પાક માટે એમએસપી સહિતની વિવિધ પ્રકારની સ્કીમો ચલાવાઇ છે… અને ચૂંટણી પહેલા ખર્ચ થઇ રહ્યો છે. તેનાથી ગ્રામીણ ખર્ચમાં વધારો થવાની ધારણા છે… પરંતુ ચૂંટણી ખર્ચને કારણે ગ્રામીણ ખર્ચમાં વધારાને લઇને આ કંપનીઓ બહુ મોટી આશા નથી રાખી રહી.
વાસ્તવમાં, આરબીઆઈએ માર્ચ મહિનાના બુલેટિનમાં સ્થાનિક એફએમસીજી સેક્ટરમાં આવતા 6 મહિનામાં સંભવિત સ્લોડાઉનની આગાહી કરી છે… પરંતુ બીજી તરફ, પ્રીમિયમ કન્ઝ્યુમર બિઝનેસ માટે મજબૂત માંગને પણ હાઈલાઈટ કરી છે, જેનો અર્થ છે કે એટલે કે આ સેક્ટરમાં એક મોટું શિફ્ટીંગ થઈ રહ્યું છે.. જેમાં પ્રીમિયમ પ્રોડક્ટ્સનું વેચાણ થશે… આરબીઆઈએ પણ પોતાના બુલેટિનમાં કહ્યું છે કે per capita income એટલે કે માથાદીઠ આવકમાં મોટો ફેરફાર આવી રહ્યો છે…જે મુજબ પ્રીમિયમ અને હાઇ ઇનકમ ખરીદદારો વધુ ખરીદી કરી રહ્યા છે કદાચ આ જ કારણ છે કે છેલ્લા 2 વર્ષમાં સેક્ટરની દિગ્ગજ HUL દ્વારા લોન્ચ કરાયેલી 70 ટકાથી વધુ પ્રોડક્ટ્સ પ્રીમિયમ કેટેગરીની હતી.
કોવિડ પહેલાં, FMCG કંપનીઓ મિડ અને લોએર સાઇડમાં પ્રોડક્ટ્સની વેરાયટી વધારી રહી હતી જેથી લોકોને નવા પ્રકારની પ્રોડ઼ક્ટ માટે લલચાવી શકાય.. જો કે હવે માસ લેવલના બદલે પ્રીમિયમ પ્રોડકટ્સ વધુ વેચાઇ રહી છે તો શું આ કંપનીઓ પોતાની સ્ટ્રેટેજીમાં કોઇ ફેરફાર કરશે? કારણ કે શહેરી વિસ્તારોમાં હવે સામાન મોટાભાગે ઓનલાઈન આવે છે…કદાચ એટલે જ Zomatoના CEO દીપિન્દર ગોયલે તાજેતરમાં કહ્યું હતું કે Blinkit એક વર્ષમાં તેની પેરેન્ટ કંપની Zomato કરતા પણ મોટી થઈ જશે…આવું એટલા માટે કારણ કે લોકો ખાવાનું ભલે બહારથી મંગાવીને ખાય પરંતુ અન્ય ખાદ્ય પદાર્થોનો ઓર્ડર તો કરશે જ.
આ બધાને ધ્યાનમાં રાખીને, શું FMCG કંપનીઓ તેમના મોડલમાં ફેરફાર કરશે? શું ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં ગ્રોથ અને માંગ મર્યાદિત રહેશે? આના પર, શેરબજારના નિષ્ણાત અંબરીશ બલિગા માને છે કે આરબીઆઈનું બુલેટિન નીચલા સ્તરની એફએમસીજી પ્રોડક્ટ્સ, ખાસ કરીને ગ્રામીણ અને પ્રીમિયમ પ્રોડકટ્સની વચ્ચેના તફાવતને દર્શાવે છે… બીજા શબ્દોમાં કહીએ તો, તે સમૃદ્ધ અને ગરીબો વચ્ચે વધતી આવકના વિભાજનનો સંકેત આપી રહી છે. FMCG કંપનીઓએ આમ પણ લો એન્ટ્રી લેવલ પેકની સાથે સાથે ‘બ્રિજ પેક’ને આકર્ષક બનાવવા માટે તેની કિંમત અને વજનમાં ઘટાડો કર્યો છે..FMCG કંપનીઓ સતત મોટી પ્રોડક્ટ બાસ્કેટ એટલે કે સ્પેસિફિક પોકેટ્સ પર ફરી ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે જ્યાં માંગ મજબૂત છે. આનાથી માર્જિન પર પ્રારંભિક દબાણ જોવા મળી શકે છે પરંતુ આશાનું કિરણ સામાન્ય ચૂંટણીઓ છે. આ સમયગાળા દરમિયાન, ખર્ચમાં વધારો થાય છે જેની FMCG સેક્ટર પર હકારાત્મક અસર જોવા મળશે. જો આ વર્ષે ચોમાસું સામાન્ય રહેશે તો તેનાથી ગ્રામીણ માંગમાં વધારો જોવા મળી શકે છે.
પરંતુ સૌથી મહત્વનો પ્રશ્ન એ છે કે આ શિફ્ટને ધ્યાનમાં રાખીને, FMCG કંપનીઓમાં હવે કેવી વ્યૂહરચના તૈયાર કરવી જોઈએ?
સ્ટોક માર્કેટ એક્સપર્ટ અમ્બરેશ બલિગાનું કહેવું છે કે FMCG સેક્ટરે નાણાકીય વર્ષ 2024માં 19 ટકા રિટર્ન આપ્યું છે. આ પ્રદર્શનમાં મોટાભાગનું યોગદાન બેવરેજ શેરોનું હતું. સેક્ટરના બાકીના શેરોમાંથી આવતા નાણાકીય વર્ષમાં સારા દેખાવની આશા છે. લાંબા ગાળે, પ્રીમિયમાઇઝેશનથી કંપનીઓના બ્લેન્ડેડ એટલે કે મિશ્રિત માર્જિનમાં સુધારો થવાની અપેક્ષા છે અને નીચલા સ્તરે માંગમાં સુધારાના અનુમાનથી આવક અને નફામાં સારા ગ્રોથની આશા છે. 1 વર્ષના દ્રષ્ટિકોણથી ITCમાં 525 રૂપિયા, HULમાં 2850 રૂપિયા અને ડાબરમાં 640 રૂપિયાના લક્ષ્ય સાથે રોકાણ કરી શકાય છે.
એકંદરે, FMCG કંપનીઓ મજબૂત માંગવાળી પ્રોડક્ટ્સ પર ફોકસ વધારી શકે છે પરંતુ સામાન્ય ચૂંટણીમાં ખર્ચ વધવા અને ચોમાસુ નોર્મલ રહેશે તો આ કંપનીઓની માંગ વધી શકે છે. તેથી 12 મહિનાના દ્રષ્ટિકોણથી પસંદગીના શેરોમાં રોકાણની રણનીતિ બનાવી શકાય છે.
પર્સનલ ફાઇનાન્સ અંગે લેટેસ્ટ અપડેટ મેળવવા માટે Money9 App ડાઉનલોડ કરો