MONEY9 GUJARAI: નંદન છેલ્લા કેટલાક વર્ષોથી પેમેન્ટ એપ (Payment app)નો ઉપયોગ કરી રહ્યો છે… એપ એ KYC કરતી વખતે આધાર (aadhar card), PAN જેવા મહત્વના ડૉક્યુમેન્ટ્સની સૉફ્ટ કૉપી લીધી હતી…નંદને લગભગ બે વર્ષ પછી જ્યારે પોતાનો ક્રેડિટ સ્કોર (Credit score) ચેક કર્યો ત્યારે નંદનને હેબતાઇ ગયો… સ્કોર 600થી ઓછો હતો..એટલે કે ખરાબ હતો… તે વિચારતો હતો કે તેણે ક્યારેય લોન (loan) લીધી નથી… તે તેમના ક્રેડિટ કાર્ડના બિલ પણ સમયસર ચૂકવે છે… તો તેમની ક્રેડિટ કેવી રીતે બગડી ગઈ… આ પછી તેમણે તેમની ક્રેડિટ હિસ્ટ્રી (Credit history) તપાસી અને તે જોઈ શૉક્ડ થઈ ગયો..…
તેના નામે લોન દેખાતી હતી…જો કે તેણે ક્યારેય લોન લીધી ન હોય…પછી એવું જાણવા મળ્યું કે તેના પાન કાર્ડનો ઉપયોગ કરીને કોઈએ લોન લીધી હતી… પરંતુ તેનું પાનકાર્ડ કોઈ બીજા પાસે કેવી રીતે જાય… હવે તે આ પ્રશ્નનો જવાબ શોધી રહ્યો છે.…
નંદન અને તમારા અંગત દસ્તાવેજોનો પણ દુરુપયોગ થઈ શકે છે… બેંકમાં, પેમેન્ટ એપ પર, ઈન્વેસ્ટમેન્ટ એપ કે અન્ય કોઈ ફિનટેક એપમાં KYC કરાવવી પડે છે… KYC એટલે કે Know Your Customer એ પ્રક્રિયા છે,, જેના દ્વારા બેંક, એપ અથવા કોઈપણ નાણાકીય સંસ્થા જાણે છે કે તમે વિશ્વાસપાત્ર છો… તમારી એક આઈડેન્ટિટી છે… પરંતુ તાજેતરના સમયમાં આવી ઘટનાઓ બની છે,, જે દર્શાવે છે કે KYCમાં આપેલા દસ્તાવેજોનો દુરુપયોગ થઈ શકે છે…
આવા દુરુપયોગને રોકવા અને KYC પ્રક્રિયાને સરળ બનાવવા માટે,, સરકાર એકસમાન KYC નિયમો લાગુ કરવા પર વિચાર કરી રહી છે… જે મ્યુચ્યુઅલ ફંડ ઉદ્યોગની તર્જ પર કરવામાં આવશે… જ્યાં બેંકો અને વીમા કંપનીઓની જેમ વારંવાર વેરિફિકેશન કરાવવાની કોઈ જરૂર નથી.
ચાલો આને Paytmના ઉદાહરણથી સમજીએ… તાજેતરમાં RBIએ કંપનીના વૉલેટ બિઝનેસ અને અન્ય ઘણી સેવાઓ પર પ્રતિબંધની જાહેરાત કરી હતી… આ કાર્યવાહી પાછળનું એક મોટું કારણ એ હતું કે Paytm તેના ગ્રાહકોનું KYC કરવામાં બેદરકારી દાખવી રહી હતી..RBIની તપાસમાં એવા કિસ્સાઓ સામે આવ્યા,,જેમાં એક કસ્ટમરના પાનનો ઉપયોગ કરી 100થી વધુ… અને કેટલાક કિસ્સાઓમાં 1,000થી વધુ કસ્ટમર્સના પેટીએમ એકાઉન્ટ લિંક કરવામાં આવ્યા હતા… આવી સ્થિતિમાં, પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે શું આવી રીતે તો કોઈ પણ એપ તમારા દસ્તાવેજોનો દુરુપયોગ કરી શકે છે… તો આપણે આપણી કેવાયસીને કેવી રીતે સિક્યૉર કરી શકીએ?
SEBI-Registered Investment Advisor જીતેન્દ્ર સોલંકી કહે છે કે… KYCમાં આપેલા ડૉક્યુમેન્ટ્સનો મિસયૂઝ ટાળવા માટે… જો તમે કોઈ ડૉક્યુમેન્ટ અપલોડ કરો છો, તો તેને સેલ્ફ-અટેસ્ટ કરો… ડૉક્યુમેન્ટ્સ હાર્ડ કૉપી નિકાળી તેના પર તારીખ, purpose of submission એટલે કે જમા કરવાનો હેતુ લખો અને સહી કરો…ત્યારબાદ ડૉક્યુમેન્ટને સ્કેન કરો અને તેને અપલોડ કરો…
એ જ રીતે, તમે બીજા ઘણા પગલાં લઈ શકો છો… જેમ કે તમે ડૉક્યુમેન્ટ પર એ પણ લખી શકો છો કે not to be used for any other purpose… એટલે કે તેનો ઉપયોગ અન્ય કોઈ હેતુ માટે ન કરવો… તેવી જ રીતે, આધારમાં એ ઑપ્શન હોય છે કે એક વાર KYC થઈ જાય,, પછી તમે UIDAIની સાઇટ પર જઈને તમારા બાયોમેટ્રિક્સને લૉક કરી શકો છો… તમારી પાસે આવા સિક્યુરિટી ફિચર્સ છે જેનો ખાસ ઉપયોગ કરવો જોઈએ…ફિનટેક એપ કેટલી વિશ્વસનીય છે તેની તપાસ કરો.. KYC પ્રક્રિયા પૂર્ણ થયા પછી, KYC અપડેટનો સ્ક્રીનશૉટ લો… ભવિષ્યમાં કોઈ સમસ્યા આવે તો આ તમારા માટે પ્રૂફનું કામ કરશે….
આ રીતે તમે તમારા એન્ડ પર કેવાયસી ડૉક્યુમેન્ટ્સ સિક્યોર કરી શકો છો..આવી જ તમારા ફાયદાની મહત્વપૂર્ણ માહિતી માટે જોતા રહો Money9..
પર્સનલ ફાઇનાન્સ અંગે લેટેસ્ટ અપડેટ મેળવવા માટે Money9 App ડાઉનલોડ કરો