Money9: ન તો વરુણના ઘરની વીજળી કપાવાની છે, ન તો રાઘવની કેવાયસી અધૂરી છે અને ન તો આંચલને પ્લેનની ફ્રી ટિકિટ મળી છે.. આવા મેસેજનો ઉદ્દેશ્ય ફક્ત એક જ હોય છે, કે તમે મેસેજમાં આપેલી લિંક પર કોઈને કોઇ રીતે ક્લિક કરી દો. પાવર કટના ડરથી, કે એકાઉન્ટ બ્લોક થવાના ભયથી કે પછી ફ્રી એર ટિકિટ મળવાની ખુશીમાં SMS પર મોકલવામાં આવેલી આ લિંક પર ક્લિક કરવાનો અર્થ એ છે, કે તમે તમારા બેંક એકાઉન્ટનો કન્ટ્રોલ અથવા મોબાઇલ ફોનની માહિતી સાયબર ઠગોના હાથમાં સોંપી રહ્યા છો.
SMS દ્વારા થતા ફ્રોડનું નામ છે Smishing (સ્મિશિંગ). આમાં આવે છે ફ્રોડ SMS, જે તમને લિંક પર ક્લિક કરવા માટે ક્યારેક આકર્ષક ઑફર આપે છે તો ક્યારેક બેંકની ઇન્ક્વાયરી આવશે કે ઇનકમ ટેક્સની નોટિસ આવશે તેવી બીક બતાવે છે. એવો મેસેજ જેના પર તમે જિજ્ઞાસાથી ક્લિક કરી દો. એવું નથી કે આ પ્રકારની છેતરપિંડી માત્ર SMS દ્વારા જ થાય. આ પ્રકારના ફ્રોડની બીજી રીત છે.. વિશિંગ – આમાં, સ્કેમર કૉલ કરે છે અને પછી વાતોમાં વ્યસ્ત રાખીને, વિશ્વાસ જીતીને કન્ઝ્યુમરનો બેંક એકાઉન્ટ નંબર અને OTP જેવી સંવેદનશીલ માહિતી લઇ લે છે. ત્રીજી પદ્ધતિ છે ફિશિંગ.. જેમાં જાણીતી કંપનીઓના લોગો અને બ્રાન્ડિંગનો ઉપયોગ કરીને ઈ-મેઈલ મોકલવામાં આવે છે અને લિંક પર ક્લિક કરાવીને નકલી વેબસાઈટ પર લઈ જવામાં આવે છે.
વાસ્તવમાં, આ સોશિયલ એન્જિનિયરિંગ એટેક હોય છે જેમાં નકલી મોબાઇલ ટેક્સ્ટ મેસેજ એટલે કે SMS, કૉલ અથવા ઇમેઇલનો ઉપયોગ કરીને લોકોને માલવેર ડાઉનલોડ કરવા, સંવેદનશીલ માહિતી શેર કરવા અથવા સાયબર ઠગોને સીધા પૈસા મોકલવા માટે ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. એકવાર તમે લિંક પર ક્લિક કરી, તમારો ફોન અથવા સિસ્ટમ સાયબર એટેકનો શિકાર બની જાય છે, અને પછી તમારા એકાઉન્ટમાંથી હજારો અને લાખો રૂપિયા સાફ થઈ જશે.
McAfee(મેકાફી) નો ‘ગ્લોબલ સ્કેમ મેસેજ ઇન્વેસ્ટિગેશન 2023 રિપોર્ટ દર્શાવે છે કે એક સરેરાશ ભારતીયને દરરોજ ઈમેઇલ, SMS અથવા સોશિયલ મીડિયા દ્વારા દરરોજ 12 ફેક મેસેજ આવે છે. McAfeeના સેમ્પલ સર્વે અનુસાર, 52 ટકા લોકો બેંકિંગ સંબંધિત સ્પામ મેસેજનો શિકાર બને છે. આ રિપોર્ટમાં છેતરપિંડીનો શિકાર બનેલા લોકોએ એમ પણ જણાવ્યું કે સ્કેમ મેસેજની ઓળખ કરવી ખૂબ જ મુશ્કેલ છે. સ્કેમર આર્ટિફિશિયલ ઇન્ટેલિજન્સ એટલે કે AIનો મોટાપાયે ઉપયોગ કરી રહ્યા છે જેનાથી અસલી અને નકલી વચ્ચેનો તફાવત કરવો ખૂબ મુશ્કેલ બની ગયું છે.
પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે આ સાયબર ઠગ સ્મિશિંગ જેવા ફ્રોડ માટે લોકોને કેવી રીતે ટાર્ગેટ કરે છે? નિષ્ણાતોના મતે, તેમના ટાર્ગેટ પર દરેક વ્યક્તિ છે, આ કંઇક એવું છે કે તેઓ એક જાળ પાથરીને દાણા નાંખે છે અને જે તેમની જાળમાં આવ્યો તે ફસાયો.
આ પ્રકારના મેસેજનું એક ટેમ્પલેટ હોય છે.. ટેમ્પલેટનો અર્થ એક ચોક્કસ સ્વરૂપ, રીતભાત. જેમ કે તેઓ એવા જ મેસેજ મોકલે છે જેવા બેંકમાંથી આવે છે. તેમાં બેંક મેસેજ જેવા જ હેડર હોય છે.. મશીન લર્નિંગ એટલે કે MLથી આ પ્રકારના ટેમ્પલેટની ઓળખ કરવામાં મદદ મળી શકે છે..AI MLથી આવા મેસેજને રોકી શકાય છે. સાયબર ઠગ ખૂબ જ ટેક સેવી હોવાથી, તેમનો સામનો કરવા માટે આપણે પણ એડવાન્સ્ડ ટેક્નોલોજીની મદદ લેવી જોઈએ. એટલે કે, એવું કહી શકાય કે ટેક્નોલોજીને ટેકનિકથી જ મારી શકાય છે.
Smishing જેવા ફ્રોડને રોકવા માટે સરકારની સાથે સાથે બેંકો અને NBFC જેવી નાણાકીય સંસ્થાઓ પણ પહેલ કરી રહી છે. આમાં ઘણી કંપનીઓ પોતાની રીતે પ્રોડક્ટ્સ લાવી રહી છે જેથી ફેક મેસેજને ઓળખી શકાય અને તેને રોકી શકાય. ટેલિકોમ કંપની એરટેલની સબ્સિડિયરી એરટેલ બિઝનેસ આવી જ એક પ્રોડક્ટ લઈને આવી છે. એરટેલ બિઝનેસ એક B2B કનેક્ટિવિટી, ટેક્નોલોજી એન્ડ કમ્યુનિકેશન્સ સોલ્યુશન્સ પ્રોવાઇડર છે.
વધતા જતા Smishing scamને ધ્યાનમાં રાખીને, Indian Computer Emergency Response Team એટલે કે CERT-In એ પણ લોકોને ચેતવણી આપતા કેટલાક મહિનાઓ પહેલા કેટલાક સૂચનો બહાર પાડ્યા હતા. એજન્સીએ કહ્યું હતું કે આવી કોઈ પણ શંકાસ્પદ લિંક પર ક્લિક ન કરો. ક્લિક કરતા પહેલા હંમેશા લિંક તપાસો. તમારા ફોન અથવા લેપટોપમાં હંમેશા અપડેટેડ એન્ટીવાયરસ અને એન્ટી માલવેર ટૂલ્સનો ઉપયોગ કરો. કોઈ બેંક અથવા અન્ય સંસ્થા તરફથી હોવાનો દાવો કરતો કોઈ શંકાસ્પદ મેસેજ મળે, તો તરત જ સંબંધિત બેંક અથવા સંસ્થાનો સંપર્ક કરો અને તે મેસેજ વિશે પૂછો. ઈમેઇલ અને બેંક એકાઉન્ટ માટે મલ્ટી ફેક્ટર ઓથેન્ટિકેશનો ઉપયોગ કરો.
પૈસા તમારા છે અને તેની સુરક્ષાની જવાબદારી પણ તમારી છે. SMS ફ્રોડ સ્મિશિંગ હોય, કોલ કરીને વિશીંગની જાળ પાથરવામાં આવે કે ફિશીંગ મેઇલ હોય – આનાથી બચવું મુશ્કેલ નથી.. બસ તમારે સાવધાન રહેવાની જરૂર છે.. આના માટે તમે – હંમેશા મેસેજનું હેડર ચેક કરો. બેંક કે કોઈ જાણીતી કંપનીનો મેસેજ કોઇ મોબાઈલ નંબરથી નહીં આવે. જો મેસેજમાં કોઈ એક્શન કરવા માટે કહેવામાં આવે તો એલર્ટ થઇ જજો. કોઈપણ પ્રકારની લાલચ આપવામાં આવે તો વધારે સાવચેત થઇ જજો! આ વાતોને ધ્યાનમાં રાખીને જાગતા રહેશો તો બચી જશો.
પર્સનલ ફાઇનાન્સ અંગે લેટેસ્ટ અપડેટ મેળવવા માટે Money9 App ડાઉનલોડ કરો